Pjotr Peroweh
(ofwel Peter de Grote)

Mijn klassieke - meer dan 100 jaar oude - Hollandse boot

OPROEP:
Wie kan mij meer vertellen
over de historie van deze zeldzame boot?
robin@witteveen.nl

Ik ben op zoek naar de historie van mijn boot.
Naam: Pjotr Peroweh (ofwel Peter de Grote)
Waarschijnlijk een Hollandse Boot.
Waarschijnlijk een voormalige boot van RWS.

Zie voor foto's:
Onderhoud Oktober 2011
http://i.robing.nl/pjotr/Theo_van_den_Berg/
http://i.robing.nl/pjotr/grote-liefde/

Technische gegevens:
L= 664 cm (zonder roer)
L= 690 cm (met roer)
B= 179 cm
H=68 (onderkant bodem tot boordrand)

Geklonken ijzeren boot.
Smeedijzeren rand met 2x3 roeidoluitsparingen.
Vier luchtkamers: 1x boeg, 1x spiegel, 2x midscheeps
1x voorziening voor bevestiging mast
Bouwjaar circa 1880-1890

Hollandse Boten (de grotere versies, 6-7 meter) werden vroeger in het grote rivierengebied en in de Biesbosch gebruikt.
Eerst werden ze van hout gemaakt, vervolgens zijn ze ook van ijzer gemaakt.
De kleinere Hollandse boten (5 meter) werden vaak als bijboot gebruikt.

Mijn boot is waarschijnlijk een 'luxe' werkboot van RWS geweest.
Een kenner (Dhr. Henk Bos uit Heemskerk) noemde als waarschijnlijke werklocatie de sluizen van Vreeswijk. Dit ga ik natuurlijk binnenkort nader onderzoeken.
Henk Bos heeft in het verleden voor zijn dochter een Hollandse boot nagebouwd.
Tevens heeft hij een uitgebreid artikel geschreven over Hollandse boten in de Bokkepoot.
Bokkepoot # 62 (circa 10 jaar oud)

Een andere kenner (Dhr. P. Verhagen) dacht aan een 'luxe' werkboot die dienst deed in de Biesbosch.
Bijzonder aan de Pjotr Peroweh is de mooie smeedijzeren rand met de 2x3 uitsparingen voor de riemen. De meeste Hollandse boten hadden 2x2 uitsparingen en dus maar geschikt voor 4 roeiers. De Pjotr Peroweh is geschikt voor 6 roeiers en kon daardoor zeer snel 's avonds weer thuis komen. De werkers hoefden daardoor 's nachts niet in een keet (in de bush-bush) te overnachten en konden 's avonds gewoon naar huis toe gaan. En de volgende dag toch weer op tijd op hun werk zijn.

Dhr. P. Verhagen dacht ook dat de Pjotr Peroweh terug te vinden is in Heerwaarde of in Alem bij het veer over de Maas.

Dhr. P. Verhagen (1922) is schrijver van o.a. de volgende boeken:
- Bitter zoet (een boek over het vroegere leven in de Biesbosch)
- Rivieren, boten en vissers

Op de beurs Klassieke Schepen te Medemblik sprak ik met een kenner en hij dacht dat de Hollandse boot in het verleden gebouwd is door scheepswerf 'Kooijman en De Vries' te Lekkerkerk. Deze schepen worden nu nog gebouwd door werven Van Rijnsoever te Deil en De Scheepsbouwers te Werkendam.

In 2003 voer ik van Ouderkerk naar Vinkeveen. De sluiswachter bij Vinkeveen was zeer enthousiast over mijn boot. In het verleden had hij ook zo'n boot gehad, maar deze lag inmiddels op de bodem van de plas. Je voelde de emotie van deze kenner bovenkomen.

In 2001 was de Pjotr Peroweh voor onderhoud op de Amstelwerf a/d Amstel.
Klaas Pater (een bekende scheepsbouwer van klassieke schepen en restaurateur) zag mijn schip toevallig liggen en was meteen enthousiast. Hij heeft me destijds nog helpen zoeken naar de historie van mijn schip. Er was weinig te vinden, maar waarschijnlijk was het een Hollandse boot.

Mijn conclusie is dat Hollandse boten zeer zeldzaam zijn geworden.
En dat er geen vereniging of behoudsorganisatie van Hollandse boten bestaat.
Genoeg (uitzoek)werk dus voor behoud van dit varend Nederlands erfgoed.

Wie kan me helpen aan:

• originele bouwtekeningen van bovenstaande Hollandse Boot

• Scheepswerven die Hollandse boten gebouwd hebben

• Namen van huidige- en vroegere eigenaren van Hollandse boten

• Toegang tot de archieven van RWS

Robin Witteveen, Ouderkerk a/d Amstel
Tel: 020 - 496 5030 / 0651 - 335 608
robin@witteveen.nl / www.robing.nl

Tussentijdse resultaten van mijn zoektocht .......

Omschrijving Hollandse Boot
Bron: http://www.vaartips.nl/

Platboomd schippersbootje (lengte tot 6m) van het type aak, als bijboot van binnenschepen maar ook als werkboot, veerboot en vissersvaartuig voor de rivieren. Het bootje kon meestal ook gezeild worden en werd dan getuigd met een spriettuig en voorzien van zwaarden en een roer. Het kiel- en schegloze vlak liep voor en achter op in een heve, hetgeen het vaartuig geschikt maakt om gesleept te worden zonder neiging om uit te scheren of te gieren. Aan de achterkant was een scheg voor het roer voorzien. De beplanking werd zowel gladboordig als overnaads gelegd. Boven het berghout was een naar binnen vallend boeisel met aan iedere zijde twee roeidollen geplaatst. In de zeilversie (vier doften) was de tweede doft voorzien van een mastgat. De gladboordige was een Doesburger en de wat minder forse overnaadse een Zwijndrechter. Er was ook een vergroot exemplaar (7m), speciaal voor de visserij op zalm, de Ammerstolse.
"Wow, weer een nieuw aanknopingspunt voor mij"

Hollandse Boot Maaike Sophia
Gebouwd door scheepswerf 'Kooijman en De Vries' en volledig getuigd
Bron: http://www.vaartips.nl/

Beste Robin,
Helaas kan ik je geen concrete antwoorden geven op jouw vragen. Kleine werkboten zijn meestal gedoemd om anoniem te blijven, tenzij je er toevallig in slaagt om een oude eigenaar van de betreffende boot tegen het lijf te lopen. Ze werden immers vrijwel nooit geregistreerd. De suggesties van de deskundigen die je hieronder noemt kan ik onderschrijven. Gezien het grote aantal roeiers was het ongetwijfeld de bedoeling dat de boot zich snel kon verplaatsen. Ook de gestrekte lijn (zeeg) doet dit vermoeden. Het lijkt me meer een boot voor het snel verplaatsen van mensen dan voor lading, zoals bij de ankeraken bijvoorbeeld het geval was die door baggerbedrijven werden gebruikt.

De boot is werkelijk een prachtexemplaar en het is goed dat een liefhebber zich hierover onfermt.
Vriendelijke groeten

drs. Henk Dessens
Hoofd Collecties/plv directeur
Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam

Reactie Kees Habraken

In oktober 2004 zijn we in de Timmerfabriek in Vlissingen begonnen met de bouw van een Hollandse boot. De Hollandse boot was een zeer verspreid scheepstype dat eeuwenlang gebruikt werd voor allerlei doeleinden, als werkboot en als bijboot voor binnenschippers en vissers. Bij elke brug of sluis zag men zo’n boot van de Waterstaat liggen. Voorzover bekend zijn rond 1950 de laatste houten Hollandse boten gebouwd en anno 2005 zijn ze geheel van het water verdwenen. Hollandse boten werden op vele werven in heel Nederland gebouwd, zo ook op de Zeeuwse werven als Verras in De Paal, Duivendijk op Tholen, Meerman te Arnemuiden en De Klerk te Kruispolder. Lees verder op www.hoegaars.nl, onder knopje schepen vind U het project Hollandse boot waaraan we volop bezig zijn.

Kees Habraken (1 van de bouwers)

Reactie van Jip Noest

Beste Robin Witteveen,

 Tijdens een surf sessie op internet kwam ik jou oproep tegen voor meer info over jou hollandse boot.
helaas weet ik niks over jou mooie hollandse (of sliedrechtse?misschien).
ik heb wel een heel dik boek waar alle verdwenen schepen in staan.
met een redelijk hoofdstuk over de hollandse boot.

zelf heb ik twee hollandse roeiboten. een is er van ijzer en een van hout.
de ijzeren is hard toe aan een restauratie beurt en de houten wordt op dit moment gerestaureerd.

ik ben  wel geïnteresseerd in een behoudsorganisatie of vereniging. wat lijkt mij het mooi om er een aantal bijelkaar te zie op een mooie plas water. En wist jij dat er vroeger voor de hollandse boot een zeil klasse was in de zeilsport. Deze prachtige boten zijn met de intrede van het ijzer aan de kant gelegd en heel onterecht vergeten. waarom weet ik niet. Ik vind ze prachtig

 mvg jip noest, oude bildtzijl, 0518421162

Reactie van Hein Somer ....

Hollandsche boot ingezet tijdens een oefening van het Nederlandse leger, 1903
"Onlangs kwam ik een foto tegen van een soortgelijke boot in een boekje over Eck en Wiel aan de Rijn. Bij de foto staat vermeld dat het om een oefening gaat van het leger in 1903. Vaag is te zien dat de bemanning een soort kepi's op heeft. Of jouw boot ook drie roeikasten heeft, kan ik mij niet meer herinneren."
Vriendelijke groet, Hein Sommer